Doktor Żywago – Borys Pasternak
„Doktor Żywago” to powieść napisana przez rosyjskiego pisarza Borysa Pasternaka, po raz pierwszy opublikowana w 1957 roku we Włoszech. Książka stała się międzynarodowym bestsellerem i zdobyła Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury w 1958 roku. Pasternak został jednak zmuszony do odmowy przyjęcia nagrody pod presją sowieckich władz, które potępiły jego dzieło jako antyradzieckie.
Historia powstania
Pasternak rozpoczął pracę nad „Doktorem Żywago” w 1945 roku, po zakończeniu II wojny światowej. Powieść była owocem jego osobistych doświadczeń i refleksji nad rewolucją rosyjską i jej wpływem na życie ludzi. Pasternak, który sam był świadkiem rewolucji i jej brutalnych konsekwencji, chciał przedstawić w swojej książce złożony obraz tego okresu, uwzględniając zarówno jego tragiczne aspekty, jak i ludzkie wartości, które przetrwały w obliczu przemocy i chaosu.
Główne wątki
„Doktor Żywago” to powieść wielowątkowa, która porusza wiele ważnych tematów, w tym:
- Miłość i zdrada: Powieść opowiada o miłości Jurija Żywago, lekarza i poety, do dwóch kobiet: Lary i Tonii. Ich relacje są pełne namiętności, ale także cierpienia i rozczarowań. Miłość w „Doktorze Żywago” jest przedstawiona jako siła, która może zarówno łączyć, jak i dzielić ludzi.
- Rewolucja rosyjska: Powieść przedstawia rewolucję rosyjską z perspektywy zwykłych ludzi, którzy doświadczają jej brutalności i chaosu. Pasternak pokazuje, jak rewolucja zniszczyła stare struktury społeczne i moralne, a także jak wpłynęła na życie poszczególnych osób.
- Sztuka i duchowość: Pasternak w swojej powieści podkreśla znaczenie sztuki i duchowości w życiu człowieka. Jurij Żywago jest zarówno lekarzem, jak i poetą, a jego twórczość staje się dla niego sposobem na wyrażenie swoich uczuć i refleksji nad światem.
- Moralność i odpowiedzialność: Powieść stawia pytania o moralność i odpowiedzialność w obliczu przemocy i chaosu. Pasternak pokazuje, jak trudno jest zachować swoje wartości w czasach rewolucji i jak łatwo jest ulec pokusie kompromisu.
Wpływ na kulturę
„Doktor Żywago” odniosła ogromny sukces na całym świecie i stała się jedną z najważniejszych powieści XX wieku. Książka została przetłumaczona na wiele języków i doczekała się licznych adaptacji filmowych i teatralnych. Powieść Pasternaka wywarła znaczący wpływ na kulturę, inspirując wielu pisarzy, filmowców i artystów.
Krytyka
„Doktor Żywago” była również przedmiotem licznych kontrowersji. W Związku Radzieckim powieść została potępiona jako antyradziecka i została zakazana. Pasternak został oskarżony o zdradę i został zmuszony do wycofania się z kandydatury do Nagrody Nobla. Krytyka „Doktora Żywago” skupiała się na tym, że powieść przedstawia negatywny obraz rewolucji rosyjskiej i że Pasternak sympatyzuje z caratem.
Podsumowanie
„Doktor Żywago” to powieść, która do dziś wzbudza emocje i skłania do refleksji. Pasternak stworzył dzieło o miłości, zdradzie, rewolucji i duchowości, które odzwierciedla złożoność ludzkiej natury i tragizm XX wieku. Choć „Doktor Żywago” była przedmiotem licznych kontrowersji, to jej znaczenie literackie i kulturowe jest niezaprzeczalne. Powieść Pasternaka pozostaje jednym z najważniejszych dzieł rosyjskiej literatury i stanowi cenne świadectwo o czasach rewolucji i jej wpływie na życie ludzi.