Doktor Żywago – Borys Pasternak
„Doktor Żywago” to powieść napisana przez rosyjskiego pisarza Borysa Pasternaka, po raz pierwszy opublikowana w 1957 roku we Włoszech. Książka stała się międzynarodowym bestsellerem i zdobyła Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury w 1958 roku. Pasternak został jednak zmuszony do odmowy przyjęcia nagrody pod presją sowieckich władz, które potępiły jego dzieło jako antyradzieckie.
Historia powstania
Pasternak rozpoczął pracę nad „Doktorem Żywago” w 1945 roku, po zakończeniu II wojny światowej. Powieść była owocem jego osobistych doświadczeń i refleksji nad rewolucją rosyjską i jej wpływem na życie ludzi. Pasternak, który sam był świadkiem rewolucji, chciał przedstawić jej złożoność i tragiczne konsekwencje dla jednostki.
Fabuła
„Doktor Żywago” opowiada historię Jurija Żywago, lekarza i poety, który żyje w Rosji w czasach rewolucji i wojny domowej. Powieść śledzi jego życie, miłość, przyjaźń i rozterki moralne w obliczu przemian społecznych i politycznych. Żywago jest postacią złożoną, pełną sprzeczności, która próbuje odnaleźć swoje miejsce w świecie pogrążonym w chaosie.
Główne tematy
- Rewolucja rosyjska: Powieść przedstawia rewolucję jako wydarzenie, które zniszczyło stare porządki, ale nie przyniosło oczekiwanego szczęścia. Pasternak pokazuje jej tragiczne konsekwencje dla jednostki, która staje się ofiarą przemocy i chaosu.
- Miłość i przyjaźń: Miłość i przyjaźń odgrywają kluczową rolę w życiu Żywago. Jego relacje z Larisą, jego żoną, i z Olgą, jego ukochaną, są pełne namiętności, ale także bólu i rozczarowania.
- Sztuka i rzeczywistość: Pasternak pokazuje, jak sztuka może być odpowiedzią na cierpienie i chaos rzeczywistości. Żywago, jako poeta, szuka w sztuce ukojenia i sensu życia.
- Moralność i odpowiedzialność: Powieść stawia pytania o moralność i odpowiedzialność w obliczu przemocy i chaosu. Żywago musi dokonać trudnych wyborów, które wpływają na jego życie i losy innych ludzi.
Wpływ na kulturę
„Doktor Żywago” stał się jednym z najważniejszych dzieł literatury rosyjskiej XX wieku. Powieść została przetłumaczona na wiele języków i doczekała się licznych adaptacji filmowych i teatralnych. Jej wpływ na kulturę jest ogromny, a jej tematy nadal są aktualne i budzą dyskusje.
Krytyka
„Doktor Żywago” spotkał się z różnymi reakcjami. Niektórzy krytycy chwalili powieść za jej literackie walory, głębię psychologicznych portretów i trafne przedstawienie realiów rewolucji rosyjskiej. Inni zarzucali Pasternakowi antyradzieckie tendencje i brak obiektywizmu w przedstawieniu wydarzeń historycznych.
Podsumowanie
„Doktor Żywago” to powieść, która porusza ważne pytania o naturę człowieka, o sens życia i o rolę sztuki w obliczu cierpienia i chaosu. Pasternak stworzył dzieło o wielkiej sile emocjonalnej, które do dziś fascynuje czytelników na całym świecie. Powieść jest nie tylko literackim arcydziełem, ale także ważnym dokumentem historycznym, który pozwala zrozumieć złożoność rewolucji rosyjskiej i jej wpływ na życie ludzi.