Ochrona przeciwpożarowa to nie tylko kwestia zdrowego rozsądku, ale przede wszystkim obowiązek prawny, który spoczywa na każdym właścicielu lub zarządcy nieruchomości. Nieznajomość przepisów w tym zakresie nie zwalnia od odpowiedzialności, a konsekwencje zaniedbań mogą być bardzo poważne – od wysokich kar finansowych po odpowiedzialność karną w przypadku pożaru, w którym ucierpią ludzie. W niniejszym artykule omówimy szczegółowo, jakie obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej ciążą na właścicielu nieruchomości w Polsce.
Podstawowe akty prawne
Zanim przejdziemy do konkretnych obowiązków, warto zapoznać się z najważniejszymi aktami prawnymi regulującymi kwestie ochrony przeciwpożarowej. Należą do nich:
-
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2021 r. poz. 869, z późn. zm.)
-
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r. Nr 109, poz. 719)
-
Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2021 r. poz. 2008)
-
Kodeks karny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1138)
Obowiązki właściciela w zakresie ochrony przeciwpożarowej
Zakres obowiązków właściciela w dużej mierze zależy od rodzaju i przeznaczenia nieruchomości. Możemy jednak wyróżnić szereg uniwersalnych zadań, które spoczywają na każdym właścicielu:
1. Zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom
Właściciel ma obowiązek zapewnić wszystkim użytkownikom nieruchomości (mieszkańcom, pracownikom, klientom) bezpieczne warunki ewakuacji w razie pożaru. Oznacza to m.in.:
-
Utrzymywanie w należytym stanie technicznym dróg ewakuacyjnych i zapewnienie ich stałej drożności.
-
Wyposażenie budynku w odpowiednią liczbę i rodzaj gaśnic, a także przeszkolenie użytkowników z zasad ich obsługi.
-
Zapewnienie sprawnego działania systemu sygnalizacji pożarowej (jeśli jest zainstalowany).
-
Opracowanie i umieszczenie w widocznym miejscu instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.
2. Przeprowadzanie przeglądów i konserwacji
Właściciel jest zobowiązany do regularnego przeprowadzania przeglądów technicznych i konserwacji instalacji i urządzeń przeciwpożarowych, takich jak:
-
Instalacja hydrantów wewnętrznych i zewnętrznych
-
System sygnalizacji pożarowej
-
System oddymiania
-
Gaśnice
Częstotliwość przeglądów i konserwacji jest uzależniona od rodzaju instalacji i urządzenia, a także od specyfiki obiektu. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć w odpowiednich przepisach.
3. Przestrzeganie zakazu palenia tytoniu
Właściciel ma obowiązek egzekwowania przestrzegania zakazu palenia tytoniu w miejscach do tego nieprzeznaczonych. Dotyczy to zarówno wnętrz budynków, jak i terenów zewnętrznych, na których obowiązuje taki zakaz.
4. Współpraca z organami kontroli
Właściciel ma obowiązek umożliwić przeprowadzenie kontroli przeciwpożarowej przez upoważnione organy, np. Państwową Straż Pożarną. Kontrola może obejmować m.in. stan techniczny instalacji i urządzeń przeciwpożarowych, oznakowanie dróg ewakuacyjnych, dostępność gaśnic, a także dokumentację związaną z ochroną przeciwpożarową.
Konsekwencje zaniedbań
Niespełnianie obowiązków w zakresie ochrony przeciwpożarowej może skutkować poważnymi konsekwencjami, zarówno finansowymi, jak i prawnymi. Właścicielowi grożą m.in.:
-
Kary grzywny nakładane w drodze mandatu karnego lub na podstawie wyroku sądu.
-
Nakaz usunięcia uchybień w określonym terminie.
-
Czasowe zamknięcie obiektu do czasu usunięcia uchybień.
-
Odpowiedzialność karna w przypadku pożaru, w którym ucierpią ludzie.
Warto w tym miejscu przytoczyć przykład z polskiego podwórka. W 2019 roku właściciel pensjonatu w Szczawnicy został ukarany grzywną w wysokości 10 tys. złotych za liczne zaniedbania w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Kontrola wykazała m.in. brak sprawnych gaśnic, zablokowane drogi ewakuacyjne oraz brak instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. Właścicielowi groziła również kara pozbawienia wolności, ponieważ w pensjonacie przebywali wówczas goście.
Podsumowanie
Zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego to jeden z najważniejszych obowiązków ciążących na właścicielu nieruchomości. Zaniedbania w tym zakresie mogą mieć tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlatego tak ważne jest, aby znać swoje obowiązki i sumiennie je wypełniać. Pamiętajmy, że od tego zależy zdrowie i życie nasze oraz innych osób.