Właściciele nieruchomości, zarówno mieszkalnych, jak i komercyjnych, ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Zaniedbania w tym zakresie mogą prowadzić do tragicznych w skutkach pożarów, generując straty materialne i – co najgorsze – stanowiąc zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Niniejszy artykuł przybliży najważniejsze obowiązki właściciela w zakresie przepisów przeciwpożarowych, aby pomóc w zrozumieniu i wdrożeniu niezbędnych środków bezpieczeństwa.
Podstawowe akty prawne
Znajomość prawa to podstawa do zrozumienia swoich obowiązków. Do najważniejszych aktów prawnych regulujących kwestie bezpieczeństwa pożarowego należą:
-
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej
-
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
-
Kodeks pracy (w przypadku budynków, w których prowadzona jest działalność gospodarcza)
Kluczowe obowiązki właściciela
Zakres obowiązków właściciela zależy od rodzaju nieruchomości, jej przeznaczenia oraz skali prowadzonej działalności. Do najważniejszych należą:
1. Zapewnienie dróg ewakuacyjnych
-
Drogi ewakuacyjne muszą być utrzymane w stanie wolnym od przeszkód, oznakowane zgodnie z przepisami i zapewniać sprawną ewakuację wszystkich osób przebywających w budynku.
-
Szerokość i długość dróg ewakuacyjnych są ściśle określone w przepisach i zależą od kategorii zagrożenia pożarowego obiektu oraz liczby osób mogących jednocześnie przebywać w danym pomieszczeniu.
-
Przykład: Właściciel kamienicy, w której znajdują się mieszkania, ma obowiązek zadbać o to, aby klatka schodowa była wolna od rowerów, mebli i innych przedmiotów utrudniających ewakuację.
2. Wyposażenie budynku w sprzęt przeciwpożarowy
-
Rodzaj i ilość sprzętu przeciwpożarowego (gaśnice, hydranty wewnętrzne, koce gaśnicze) zależą od kategorii zagrożenia pożarowego obiektu.
-
Sprzęt powinien być regularnie kontrolowany i konserwowany, a osoby przebywające w budynku powinny być przeszkolone z zasad jego użycia.
-
Przykład: Właściciel biurowca ma obowiązek zapewnić odpowiednią liczbę gaśnic w zależności od powierzchni i przeznaczenia poszczególnych pomieszczeń, a także przeszkolić pracowników z zasad posługiwania się nimi.
3. Przeprowadzanie przeglądów i kontroli
-
Instalacje i urządzenia przeciwpożarowe (np. instalacja hydrantowa, system sygnalizacji pożaru) wymagają regularnych przeglądów i konserwacji, przeprowadzanych przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia.
-
Częstotliwość kontroli jest określona w przepisach i zależy od rodzaju instalacji lub urządzenia.
-
Przykład: Właściciel hotelu ma obowiązek zlecić coroczny przegląd instalacji hydrantowej wewnętrznej i uzyskać stosowny protokół od uprawnionego konserwatora.
4. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego
-
Właściciel obiektu ma obowiązek opracować i udostępnić instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, zawierającą m.in. zasady postępowania w przypadku pożaru, sposoby alarmowania służb ratowniczych oraz plan ewakuacji.
-
Treść instrukcji powinna być dostosowana do specyfiki obiektu i zrozumiała dla wszystkich osób w nim przebywających.
-
Przykład: Właściciel sklepu wielkopowierzchniowego umieszcza instrukcję bezpieczeństwa pożarowego w widocznym miejscu, w którym opisane są m.in. drogi ewakuacyjne, miejsca zbiórki i numery alarmowe.
5. Szkolenia przeciwpożarowe
-
W przypadku budynków, w których prowadzona jest działalność gospodarcza, właściciel ma obowiązek zapewnić pracownikom szkolenia z zakresu bezpieczeństwa pożarowego.
-
Szkolenia powinny obejmować m.in. zasady ewakuacji, posługiwania się sprzętem gaśniczym oraz postępowania w przypadku powstania pożaru.
-
Przykład: Właściciel zakładu produkcyjnego organizuje dla swoich pracowników okresowe szkolenia przeciwpożarowe, prowadzone przez strażaka lub inną osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje.
Konsekwencje zaniedbań
Niestosowanie się do przepisów przeciwpożarowych może skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi jak:
-
Kary finansowe nakładane przez Państwową Straż Pożarną
-
Problemy z uzyskaniem odszkodowania od ubezpieczyciela w przypadku pożaru
-
Odpowiedzialność karna w przypadku spowodowania pożaru lub narażenia zdrowia i życia ludzi
Podsumowanie
Zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego to nie tylko prawny obowiązek, ale przede wszystkim moralny nakaz każdego właściciela nieruchomości. Znajomość przepisów, wdrożenie odpowiednich środków bezpieczeństwa i regularne kontrole to klucz do minimalizacji ryzyka pożaru i ochrony zdrowia i życia ludzi.