Sonata Kreutzerowska – Lew Tołstoj
„Sonata Kreutzerowska” to nowela Lwa Tołstoja, opublikowana w 1889 roku. Jest to jedno z najbardziej kontrowersyjnych dzieł pisarza, które wywołało burzę dyskusji i krytyki w Rosji i na świecie. Nowela opowiada o Pozdnyszewie, mężczyźnie zgorzkniałym i zazdrosnym, który po latach małżeństwa zabija swoją żonę. Tołstoj przedstawia w niej swoje poglądy na temat małżeństwa, miłości, seksualności i religii, które były radykalne i szokujące dla ówczesnego społeczeństwa.
Geneza i Kontekst
„Sonata Kreutzerowska” powstała w kontekście kryzysu duchowego, który przeżywał Tołstoj w latach 80. XIX wieku. Pisarz odrzucił swoje dotychczasowe życie arystokraty i poświęcił się religii i służbie ludziom. W noweli wyraża swoje poglądy na temat małżeństwa, które uważał za instytucję opartą na egoizmie i pożądaniu, a nie na miłości i szacunku. Tołstoj krytykował również seksualność, którą uważał za źródło cierpienia i grzechu.
Treść Noweli
Nowela opowiada o Pozdnyszewie, który po latach małżeństwa z żoną, która go zdradziła, zabija ją w przypływie zazdrości. Pozdnyszew opowiada swoją historię w pociągu przypadkowemu podróżnemu, który staje się słuchaczem jego gorzkich wyznań. Tołstoj przedstawia w noweli kontrast między Pozdnyszewem, który jest zgorzkniały i pełen nienawiści, a jego żoną, która jest przedstawiona jako kobieta piękna, inteligentna i pełna życia. Tołstoj nie ocenia jednoznacznie żadnej z postaci, ale stawia pytania o naturę miłości, małżeństwa i seksualności.
Tematyka i Motywy
- Małżeństwo i Miłość: Tołstoj krytykuje tradycyjne małżeństwo, które uważa za instytucję opartą na egoizmie i pożądaniu. W noweli przedstawia małżeństwo jako źródło cierpienia i nieszczęścia, a miłość jako uczucie, które jest często niszczone przez zazdrość i egoizm.
- Seksualność: Tołstoj uważa seksualność za źródło grzechu i cierpienia. W noweli przedstawia ją jako siłę, która niszczy miłość i prowadzi do tragedii.
- Religia: Tołstoj w noweli wyraża swoje poglądy na temat religii, które są silnie związane z jego własnymi doświadczeniami duchowymi. Uważa, że prawdziwa religia powinna być oparta na miłości i współczuciu, a nie na dogmatach i rytuałach.
- Zazdrość i Nienawiść: Tołstoj przedstawia zazdrość i nienawiść jako destrukcyjne siły, które niszczą życie człowieka. W noweli pokazuje, jak zazdrość może prowadzić do przemocy i tragedii.
Wpływ i Odbiór
„Sonata Kreutzerowska” wywołała burzę dyskusji i krytyki w Rosji i na świecie. Nowela została zakazana w Rosji przez cenzurę, a Tołstoj został oskarżony o bluźnierstwo i obsceniczność. Mimo to nowela stała się jednym z najbardziej znanych dzieł pisarza i wywarła znaczący wpływ na literaturę i kulturę. „Sonata Kreutzerowska” była inspiracją dla wielu innych dzieł literackich, filmowych i muzycznych.
Podsumowanie
„Sonata Kreutzerowska” to nowela, która stawia pytania o naturę miłości, małżeństwa i seksualności. Tołstoj przedstawia w niej swoje radykalne poglądy na temat tych kwestii, które były szokujące dla ówczesnego społeczeństwa. Nowela wywołała burzę dyskusji i krytyki, ale stała się jednym z najbardziej znanych dzieł pisarza i wywarła znaczący wpływ na literaturę i kulturę.