Życie i myśli Tristrama Shandy’ego – Laurence Sterne
Laurence Sterne, angielski pisarz i duchowny, jest najbardziej znany ze swojego niezwykłego i ekscentrycznego dzieła „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego, dżentelmena”. Ta powieść, opublikowana w dziewięciu tomach od 1760 do 1767 roku, jest uważana za jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych prac literatury angielskiej. „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” to nie tylko zabawna i błyskotliwa satyra na społeczeństwo XVIII wieku, ale także głęboka refleksja nad naturą ludzkiej egzystencji, pamięci i czasu.
Sterne – życie i twórczość
Laurence Sterne urodził się w Irlandii w 1713 roku. Studiował w Cambridge, gdzie uzyskał tytuł magistra teologii. Po święceniach kapłańskich objął parafię w Sutton w Yorkshire. W 1760 roku, w wieku 47 lat, opublikował pierwszy tom „Życia i opinii Tristrama Shandy’ego”. Powieść odniosła natychmiastowy sukces i uczyniła Sterne’a jednym z najpopularniejszych pisarzy w Anglii. W kolejnych latach opublikował kolejne tomy „Shandy’ego”, a także „Podróż sentymentalną przez Francję i Włochy” (1768), która również stała się bestsellerem.
Sterne zmarł w 1768 roku w wieku 55 lat. Jego twórczość, pełna humoru, ironii i refleksji, wywarła ogromny wpływ na późniejszych pisarzy, w tym na Jane Austen, Charlesa Dickensa i Jamesa Joyce’a.
Tristram Shandy – bohater i narrator
Tristram Shandy, tytułowy bohater powieści, jest postacią niezwykle złożoną i kontrowersyjną. Jest to narrator, który opowiada o swoim życiu, ale robi to w sposób chaotyczny i niechronologiczny. Jego opowieść jest pełna dygresji, anegdot i filozoficznych rozważań. Tristram jest postacią ironiczna, często samokrytyczną, a jednocześnie pełną pasji i entuzjazmu.
Sterne wykorzystuje Tristrama Shandy’ego jako narzędzie do krytyki społeczeństwa XVIII wieku. Pokazuje absurdalność konwencji społecznych, hipokryzję i próżność ludzi. Jednocześnie jednak Tristram jest postacią pełną empatii i zrozumienia dla ludzkich słabości.
Główne tematy „Życia i opinii Tristrama Shandy’ego”
- Czas i pamięć: Powieść jest pełna refleksji nad naturą czasu i pamięci. Tristram często wraca do przeszłości, wspominając swoje dzieciństwo i rodzinne historie. Sterne pokazuje, że czas jest subiektywny i zależy od indywidualnych doświadczeń.
- Tożsamość: Tristram Shandy jest postacią, która próbuje zdefiniować swoją tożsamość. Jego życie jest pełne przypadków i niespodzianek, które wpływają na jego postrzeganie siebie samego. Sterne pokazuje, że tożsamość jest płynna i nieustannie ewoluuje.
- Satyra społeczna: „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” to ostra satyra na społeczeństwo XVIII wieku. Sterne wyśmiewa konwencje społeczne, hipokryzję i próżność ludzi. Pokazuje, że ludzie często zachowują się w sposób absurdalny i niekonsekwentny.
- Humor i ironia: Powieść jest pełna humoru i ironii. Sterne wykorzystuje język i styl w sposób niezwykle kreatywny, aby stworzyć zabawne i zaskakujące efekty. Jego humor jest często subtelny i ironiczny, a jednocześnie pełen ciepła i empatii.
Wpływ „Życia i opinii Tristrama Shandy’ego”
„Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” wywarło ogromny wpływ na późniejszych pisarzy. Powieść zainspirowała wielu autorów do eksperymentowania z formą i stylem, a także do podejmowania tematów, które wcześniej były uważane za tabu. Sterne’a można uznać za prekursora modernizmu w literaturze.
Współcześni czytelnicy nadal znajdują w „Życiu i opiniach Tristrama Shandy’ego” wiele do odkrycia. Powieść jest pełna humoru, ironii i refleksji, które są aktualne i ważne do dziś. Jest to dzieło, które zachęca do myślenia o sobie samym, o świecie i o naturze ludzkiej egzystencji.
Podsumowanie
Laurence Sterne i jego „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” to niezwykłe i wpływowe dzieło literatury angielskiej. Powieść jest pełna humoru, ironii i refleksji, które są aktualne i ważne do dziś. Sterne’a można uznać za prekursora modernizmu w literaturze, a jego dzieło nadal inspiruje i zachęca do myślenia o sobie samym, o świecie i o naturze ludzkiej egzystencji.